Bắt được “lâm tặc” đây rồi

                       ( Thân yêu gửi Bạn lính ĐHSP 1040, tác  giả bài thơ Chặt cọ)
                                                                                                                                  

                                                                                                                                                                                                             Trác Dũng

Tôi đã kêu vui  lên như thế , khi đọc xong bài thơ này.

  Bởi vì, tháng 7 năm 2002,  Tôn Thất Bá (K5 cơ điện lính A6- C2- 1040), lúc đó nó là Giám đốc sở công nghiệp Thừa thiên Huế, ra Quảng ninh công tác , tìm đên tôi. Trong lúc trà dư tửu hậu, hắn trầm giọng, vẻ ân hận :” …Nghĩ lại hồi đó chúng mình phá rừng ác thật “

Rồi năm sau, Nguyễn Văn Tế  ( K6 cơ điện, lính C3- 1040), gặp tôi ở Hạ long. Chúng tôi ngồi trên sảnh lớn của khách sạn Sài gòn tour, Tế cũng bảo , vùng rừng núi,  đầy kỷ niệm sông Tranh , Trà my những năm  1972 – 1973 bây giờ , thành đồi trọc cả rồi mày ơi!

Chúng tôi những cứ xót xa, và thoáng chối tội. Đó là vì nhiệm vụ ngày kháng chiến. Vả lại có bị truy , thì sẵn sang “cùn “ – chứng cớ  đâu?

Thế thì đây,- đây chính là chứng cớ!

Thậm chí, cả bài thơ thay cho lời công tố, buộc tội , một thời “ lũ” chúng ta ,công làm cũng có mà phá cũng ác .

 Chắc cũng chẳng cần phải nói thêm nhiều, Bài thơ đã trọn vẹn khi phản ảnh đầy đủ hoàn cảnh ra đời của nó, Đó là công việc thường ngày của năm 1973, 1974.

Lúc đó , tâm trạng lính đã ổn định. Xác định lâu dài ở cứ, làm đường, làm kho, chuẩn bị cho những chiến dịch lớn, Bởi vậy, nhạc điệu bài thơ rất nhẩn nha, đủng đỉnh ngay từ cách chọn thể thơ 4 chữ, để lột tả tâm thế rất dứt khoát kiểu “ Lính”  cho một ngày lao động bình thường:

Đi đâu ? chặt cọ

Mài sắc dao rìu

Nếu còn thuốc vắt

Xoa vào đem theo

Những câu thơ tiếp theo, ngắn gọn , thể hiên sự quan sát sâu sắc . Bạn đọc là người chưa vào rừng cũng dễ hiểu, chúng mình lính 1040 lại càng hiểu và “ Sướng”.-Ai sinh ra cọ/ Mọc tít lưng trời/ chồn chân leo dốc/ trán vã mồ hôi…Khúc thơ  này những thằng như Hồ Lê Thanh, Bá toác, Cường phố huế, Thích còi, Ngọc đen(K4) ,ky Kế, Dương Quang Trung, Tỵ, Dương Thành  Đỗ Mạnh Hoạch, Cường con, Cường lõ,Chí con, Chí thầy Diệp…..Hiện đang ở Hà nội đọc sướng lắm đây, vì xuân 74, chúng mình “phá” cả một rừng cọ ở nóc ông đồì*, để lợp kho, ( các bạn nhớ ra chưa?)

 Quay lại với bài thơ, Tác giả thật tài tình, khi chép lại được cả chi tiết vỏ cây cọ cực rắn, Đúng là chặt rìu vào nó nhảy tưng tưng, mấy bạn yếu yếu tý chút là nao núng , có người còn dừng chặt , ngắm nghía, tìm thế chặt cho xuyên qua lớp vỏ cứng…..

Mình thích hình ảnh: Lõi xốp thân mềm / Tán rung ,đổ rồi . Bởi khi cây chuẩn bị đổ, lõi cây lộ dần, mềm,  trắng nõn, thân cây rung rinh, những tiếng kèn kẹt nho nhỏ  phát ra,  rồi thoảng trong không gian, tiếng gió vẳng nhẹ bên tai , cây  nghiêng đổ  vật nằm chềnh ềnh giữa rừng (Sao hồi ấy bọn mình không trèo lên chặt lá nhỉ?)

Hình ảnh :  Gốc nghếch lên trời / Ngọn lao xuống dốc  thật hay. Nó đẹp cả nghĩa đen lẫn nghĩa bong. Diễn tả cảnh cây nằm đổ bên sườn dốc, nhưng lại như một tên giặc bị quật đổ chỏng trơ, , nằm ngay cu đơ thần phục  anh bộ đội với cái rìu nhỏ trên tay, hạ cây cọ hang trăm tuổi!

Ở những câu thơ sau , tác giả tiếp tục cho chúng mình nhớ lại những  vất vả, nhưng không lộ liễu. Vì không đem cơm theo, nên khi lấy đủ lá cọ rồi thì nhanh tay nhanh mắt, mở đường lấy lối đi về, bởi trên vai là cả đống lá, chứ không như lúc đến chỉ mỗi con rựa , luồn lách trong rừng.

 Dẫu vậy , niềm vui trong công việc, trong thu hoạch của một ngày lao động, vẫn toát ra giữa bạn bè anh em :

Trưa không mang cơm

Lo về quên nghỉ

Đường  dốc gần hơn

Vui tình đồng chí

Khổ thơ này thấy gần với bài thơ “ Đồng chí “ của nhà thơ Chính Hữu qúa. Đọc ,  thấy tác giả có con mắt tinh đời, nhìn thấy và cảm thông cho những đóng góp thầm lặng công sức của bạn lính, trong tháng năm  dài  cuộc chiến như vậy.Bởi chỉ có tình Đồng chí, chỉ có tâm thế mạnh mẽ mới sống ung dung, tiếp nhận khó khăn, gian khổ một cách bình lặng , ngạo đến vậy.

( Ở “ trình” của tôi, tôi cứ băn khoăn mấy câu thơ cuối, hoặc mình chưa hiểu, hoặc bài thơ xuất bản năm 1973, dạng hàng tháng, mỗi đoàn viên phải nộp một bài,  nên khổ cuối có gì đó có chút khiên cưỡng? nếu vậy hơi giảm chút ít thành công của cả bài)….

Vậy là bài thơ hay này đã được 40 năm tuổi rồi đấy nhỉ.

Như cách đặt vấn đề ( đùa vui ) ban đầu, bài thơ đưa vào công tố kẻ phá rừng cũng xứng đáng. Vì nó dẫn giải được kẻ phạm tội phá rừng theo từng công đoạn tỷ mỷ : - đi chặt cây, - băng qua dốc , - tìm , chọn chặt cây, - mở đường đưa tang chứng vật chứng ra , - đi đông người, theo nhóm ( hành vi có tổ chức), -  chặt phá hang trăm ngàn tàu lá ( tương đương bao cây nhỉ? ), Đã thế còn làm Thơ ca ngợi công việc nữa chứ!!! À , à, thế này nặng tội đây…phải đem bài này xin chữ ký làm chứng của tụi sinh viên ĐH sư phạm, sinh viên cơ điện ngày ấy mới được , cho tù cả nút He he

Nhưng mà nếu có thực như vậy , tôi xin một suất.

 Với tôi, những ngày đó là đẹp nhất, được sống hết mình với chính mình và với bạn bè nhiều nhất. Những ngày đó, khi đi chặt cọ tôi hay bất chợt ca vang một mình giữa rừng, bất chợt leo lên một cây to, chọc gỡ về cho Vũ Đức 1 giò phong lan đai châu, hay có đôi lần cùng tụi thằng Bá, thằng Hoàng Giang, Hồ Thanh … kiếm những tổ ong đầy mật, thơm phức, ngọt lịm…

Vào tù cùng nhau, ôn lại cũng thích lằm chứ!!!

Quay trở lại bài thơ, chỉ còn biết thán phục mà thôi.  

Bài thơ ngắn gọn, gần gũi. Tả cảnh lao động không khuôn sáo, từ cảnh vật, con người, công cụ.. tất cả dễ nhớ…

Nhịp thơ 4 chữ, nhiều chỗ ngắt đôi, như nhịp cảnh làm việc. Những chỗ không ngắt, thì như nhạc, luyến láy ngân nga thưởng thức hương rừng, tình rừng

Mình mong ước (Tác giả - nếu có thể) sửa tí chút phần cuối) thì bài thơ hòan toàn có chỗ đứng vững chắc trong sách giáo khoa bậc tiểu học. Bài thơ nói được rất nhiều điều, khổ thơ 4 chữ rất phù hợp với con trẻ.

Lời cuối:

Lính 1040 ngồi với nhau thì mênh mông bao la.

Người có danh bút “lính SP- 1040” đôi lần xuất hiện trên diễn đàn CCB -1040 này, lần nào cũng để lại ấn tượng đẹp.

ở bài thơ Lấp ngầm lần trước, cũng mang tên này, tôi  đã  mong muốn đi tìm tác giả.

Bạn  làm cho 1040 thích bạn lắm rồi đấy. Những ngày thường cách nay 40 năm, qua Bạn đã tỏa sáng, làm gần chúng mình hơn lại với nhau.

Bạn đã làm tôi phỏng đoán là Bạn Tiến sỹ Vũ văn Châu, ở học viện HCM - Nhưng câu trả lời là không phải…

 Bất chợt, nhớ cách nay chục năm. Cánh sư phạm Lạng sơn có Phạm văn Quế, Lê Phóng, Vi Chí Kiên, Tô văn Thật, Tô Oanh, Nông văn Hính, … đi Cẩm phả, Hạ long thăm bạn bè 1040 Quảng ninh…

Trong cái bồng bềnh dỡn sóng ở nhà bè Cái dăm, trong sôi động của tình bằng hữu, nhiều câu chuyện được nhắc tới, mọi người tranh nhau nói, thì ai nhỉ, ai nhỉ đọc bài thơ này. Trí nhớ mình thật tồi, thấy hay mà không ghi chép, lưu giữ ngay lại.

 Ai nhỉ?????

 Hình như là Lê Phóng, anh bạn lính học khoa Địa, nay đã nghỉ hưu, về giúp thiên hạ khi đến thăm thú động Nhị thanh, động Tam thanh, lưu giữ ảnh kỷ niệm…

 Có thể lắm chứ, nghề nhiếp ảnh với thi ca gần lắm.

 Phải Lê Phóng không ? Lên tiếng cho chúng mình mừng nhé,

Thân ái.    Trác Dũng chào và chờ  Bạn